Απελευθέρωση Αμυνταίου (Σόροβιτς) 


Αμύνταιο: Ονομάστηκε έτσι από τον Μακεδόνα βασιλιά Αμύντα. Για την ελληνικότητα της περιοχής μας παραδίδεται από τον Ηρόδοτο πως ο γιός του Αμύντα, Αλέξανδρος ο Α΄, Βασιλιάς της Μακεδονίας, έτρεξε κρυφά στους Αθηναίους και αποκάλυψε τις θέσεις των Περσών τον 5ο αι. πχ., πριν τη μάχη των Πλαταιών, λέγοντάς τους: «Είμαι κι εγώ ο ίδιος Έλληνας και δεν θα ήθελα να δω την Ελλάδα από Ελεύθερη να γίνεται υπόδουλη.» (Ηρόδοτος 9,45,2).

Το Αμύνταιο για πρώτη φορά απελευθερώθηκε στις 15 Οκτωβρίου 1912 αλλά το ανακατέλαβαν οι Τούρκοι.

Η ιστορία έχει ως εξής: Μετά τη μάχη στο Σαραντάπορο ο Διάδοχος Κωνσταντίνος βρέθηκε μπροστά στο δίλημμα αν έπρεπε η στρατιά να προχωρήσει και να απελευθερώσει το Μοναστήρι ή να στραφεί προς Θεσσαλονίκη. Μετά από διαμάχη μεταξύ Κωνσταντίνου και Βενιζέλου ο Ελληνικός στρατός κινήθηκε και απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη. Όταν, λοιπόν, ο στρατός κατευθύνθηκε προς Θεσσαλονίκη, ανατέθηκε στην 5η Μεραρχία να καλύπτει την αριστερή πλευρά της πόλης. Η 5η Μεραρχία ξεκίνησε από την Κοζάνη μαζί με την Ταξιαρχία ιππικού και προέλασε προς την Πτολεμαΐδα.

Τελικά, η Πτολεμαΐδα απελευθερώνεται στις 15 Οκτωβρίου 1912. Συνεχίζοντας την προέλαση η 5η Μεραρχία απελευθερώνει για πρώτη φορά το Αμύνταιο στις 18 Οκτωβρίου 1912. Στις 19 Οκτωβρίου συγκρούεται με τουρκικές δυνάμεις στα στενά του Κιρλί Δερβέν, μπαίνει στη Βεύη (Μπάνιτσα) και συνεχίζει την πορεία προς το Μοναστήρι. Όμως οι Ελληνικές δυνάμεις δέχτηκαν ξαφνικά επίθεση και μετά από μάχη που κράτησε ολόκληρη μέρα (21 Οκτωβρίου 1912) αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν με μεγάλες απώλειες.

Στις 23/24 Οκτωβρίου διεξήχθη η ιστορική μάχη του Σόροβιτς, που ενώ κατά το τέλος της πρώτης ημέρας είχε θετική εξέλιξη για τα ελληνικά στρατεύματα, λάθος εκτιμήσεις για τις κινήσεις του Τουρκικού στρατού, κατά τις βραδινές ώρες, είχε ως αποτέλεσμα την επόμενη μέρα το πρωί να επιτεθούν οι Τούρκοι με μικρή δύναμη στα μετόπισθεν του Ελληνικού στρατού, να δημιουργηθεί πανικός σε αυτόν και τελικά να γίνει ανακατάληψη του Αμύνταιου από τους Τούρκους.

Η απελευθέρωση του Αμύνταιου επιτεύχθηκε τελικά από τον ελληνικό στρατό στις 7 Νοεμβρίου 1912 στο πλαίσιο των επιχειρήσεων εκκαθάρισης της περιοχής Φλωρίνης από τουρκικές δυνάμεις.